Поранешен библиотекар на катедрата за македонски јазик на Филолошкиот факултет. Син на македонистот Крум Тошев. Роднина на револуционерот Пере Тошев. Но сето ова не е ни од далеку доволно за да се долови ликот и делото на гроф Љубимир. Гостин-уредник: Ѓоко Здравески.
Забелешка: „Обични луѓе“ е подкаст наменет за слушање. Во него е вграден голем труд за монтирање, музичка илустрација и течна аудио нарација. Транскриптот е наменет само како помошно средство, особено доколку архивските материјали се со понизок квалитет. Во сите други случаи ве поттикнуваме да ги слушате, а не да ги читате епизодите. Ви благодариме.
С2Е5 – Транскрипт
Илина:
„Љубимир Тошев е македонски раскажувач, полемичар и есеист.“
Вака гласи првата реченица од монографијата „Книжевници: наставници од Филолошкиот факултет“ во која е застапен главниот лик на нашата нова епизода. Од 1983 па до неодамнешното пензионирање работел како библиотекар на Катедрата за македонски јазик и јужнословенски јазици. Објавил три книги проза, а познати се и неговите полемизирања со македонски лингвисти и критичари објавувани во весникот „Дело“ и во „Нова Македонија“. Син е на македонистот Крум Тошев и роднина на револуционерот Пере Тошев.
Сепак, сето ова не е ни од далеку доволно да се долови ликот и делото на гроф, или маестро Љубимир, кој фала богу е се уште подвижна, неофицијална и сочна историја на македонистиката. Со него разговараше нашиот гостин-уредник, Ѓоко Здравески, поет, преведувач, некое време и самиот библиотекар на истата катедра, денес лектор по македонски јазик во Париз.
Јас сум Илина Јакимовска. Во оваа епизода со задоволство му го предавам микрофонот на Ѓоко.
Ѓоко:
Кога ја слушнав првата епизода од поткастот „Обични луѓе“, прв на памет ми падна Љубимир Тошев. Си реков, мора и за маестро Тошев да направиме една епизода, и тоа ѝ го предложив на Илина, па еве нѐ неколку месеци подоцна.
Љубимир Тошев-Кент или гроф Тошев, како што го викаат некои, или маестро Тошев, како што си го викам јас, го запознав пред петнаесетина години, кога јас студирав книжевност на Катедрата за македонска книжевност и јужнословенски книжевности, а тој беше библиотекар или библиотекарин, како што вели тој, на Катедрата за македонски јазик и јужнословенски јазици на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје.
Кај Љупчо во библиотека не можеше да седи секој. Ќе те измерка уште од врата и ако не си добредојден за седење, многу бргу ќе го дознаеш тоа. И јас ги поминав тие иницијации на меркање и проверка во вид на провокативни прашања преку кои домаќинот бргу сфаќа колку ти сече и дали си достоен да делиш астал со него. Денес, петнаесетина години подоцна, седиме, сега како двајца пријатели, во библиотеката во која тој го помина целиот свој работен век, а и јас кратко работев како прв негов наследник.
(Common People)
Јас сум Ѓоко Здравески, а оваа епизода од поткастот „Обични луѓе“ е посветена на Љубимир Тошев-Кент, константа што еволуира. Подгответе се за политички некоректен разговор помеѓу двајца пријатели. Муабетот е природен и непосреден, па во него улетува и понекоја пцост и понекој србизам, а и некои други зборови што некому сигурно ќе му се чујат навредливи.
Ќе вреѓаме во интервјуво? М? Ќе вреѓаме, викам? Ќе пцуеме? Е, сега, шо ќе пцуеме? Ние сме добри луѓе, многу сме културни.
Љубимир Тошев е роден во Скопје на Богојавление, или како што велам јас, на Љубиморојавление, 1952 година. Првиот прекар му е Гајга…
[Љубимир]
Првиот прекар ми е Гајга. Изгледа како мал не сум знаел циганка да викам, сум ја викал гајги. Зашто мајка ми се чудела, нормално и татко ми, само татко беше тогаш во Германија, лектор, прв е, во Гетинген. Никој не го споменува тоа. Која година е тоа? Јас сум 52-ра, тоа 54-та било. Колку што знам, има и статија. Гетинген и… Се чуделе како детево на, а сум се родил на пет кила сум бил. Прво одделение, а? Картал, картал, у пичку материн. И не сум зборувал. Со заби. И мислеле дека нешто… Ти си од тие што не зборувале, а? Не зборуваа. Нешто сум видел, ама тоа не се сеќавам да ти кажам. И потоа прозборев. Тоа е интересно, деца што не зборуваат… За Ајнштајн викаат дека доцна проговорил. Добро, јас не сум Ајнштајн, далеку од тоа… Без разлика… Ама немој да мислиш дека се потценувам, тој не ми импресионира…
Ѓоко:
Роден е карши ЦК, кај прочуената кафеана „Зора“, според која Димитар Солев го пишува романот „Зора зад аголот“. Првите сеќавања му се поврзани со баба му Љуба Иванова Бојаџиева, првата скопска акушерка, по која го добива името.
[Љубимир]
Јас сум роден, инаку, значи карши ЦК сега… Карши Владата. Тука е таа прочуена… Во дворот на прочуената кафана „Зора“. Зора зад аголот. Имено. Ај, тука кажи ми малку сега. Зора зад… Сум ти кажувал мислам тоа… Имаше… Е, тоа ми се… Едно од првите сеќавања. Прво сеќавање ми е кога се роди сестра ми Марија. Марија е помала од тебе, така? Да, штом ти е сеќавање, мора да е помала. Таа е 54-та, јас сум 52-ра, таа е во ноември некаде. Се сеќаваш на тоа, а? Знаеш зошто се сеќавам? Бидејќи, со пајтон, веројатно пајтонот ме возбудил, и породилно беше сега шо е Градска оваа црвената, така ја викавме црвената беше породилно. Бидејќи баба ми беше акушерка. Јас, баба ми ме извадила од мајка ми и брат ми. Тогаш веќе ѝ се треселе рацете Маре кога дојде, таа од 19-ти век жена беше, акушерка инаку, првата акушерка. Како се вика? Љуба Иванова Бојаџиева. Љуба Иванова Бојаџиева. Скопјанка.
Ѓоко:
Кои се најстарите скопски маала? Зошто е Дебар Маало сељачко маало и кој е првиот збор од тешките зборови што ги изговорил?
[Љубимир]
Љуба, Панкова е. Позната фамилија. Тие се први што имале, како да ти кажам, имало некој клучар ми кажуваше таа, сега кај шо е Гранд, пред Ново Маало… Имале двор со онакво, и некое куче, и доаѓале Албанци… Албанци, двајца без тројца и проселе за леб. Би парче бух, викале. Две парчиња леб. Ова е пак триесетти некаде, а? Ова е турско. Ова е турско, ова зборуваш сега за баба ти. Баба ми, турско е. Баба ми беше негде, постара од Тито беше. 1880, да речеме. А кај имаат живеено, во Ново Маало, тука? Тука. Мајка ми е новомаалка родена. Е… Иако Ново Маало е влашко маало, ама овие се први. А Дебар Маало е 1912 напраено, тоа сељачко маало е. Затоа ти викам, многу работи се во Скопје, овие… Ај, кажи ми, зборувај ми малку за Скопје… Кое е најстарото? Значи, Ново Маало е старо маало, практично. Старо е. Најстари се овие од оваа страна. Чаир, Чаршија, Карадак Маало. Каде е Карадак Маало? Кај (нејасно)… Крњево. Кај хотелот. Континентал е Крњево? Да, да, да… Ова Маџир од другата страна, Пајко Маало кај Пиринче, тие се маалата. Топаана. А ова Циган Маало шо го викаат? Малку знам. Малку знаеш. Тоа е ваму кај Беко негде ваму. Циган Маало тоа е пак, знам, Циган Маало имаше Цигани, знам, ама тоа е аматерска работа. Тоа е Циганите кога се доселувале и затоа го викаат Циган Маало. Ги бркаа потоа Циганите во социјализмот. Неколку, две-три фамилии останаа, околу школото Гоце Делчев. Ленин бившо. Така, така, така. Неееее, Ѓоко… Ти си растен кај ЦК. Кај Зора зад аголот, тоа рековме. Е, тука, тие сеќавањата мои. Јас знам дека тебе тие работи те интересираат. Имаше, а тие веројатно му беа деца на тој Фрањо, знам, газдата. Фрањо. Од баба ми, пак ти викам, тоа сѐ се… Не сум зборувал, ама сум впивал. И ти викам, ова не е од некој што ми го кажувал отпосле. Иначе така не сакам да зборувам. Значи, мал си, ќутиш, не зборуваш, сѐ снимаш? Да, сум снимал. Сум снимал. А нешто вака сум праел, бидејќи децата беа слепи. На овој Фрањо? На Фрањо. И знаеш, ти си окат и гледаш некои немаат очи деца. И веројатно нешто акушерката, нешто сум… некоја гестикулација сум праел и тогаш ми е останато, сифилис сум го слушнал првиот збор. Сифилис прв збор? Прв збор ми е вака од овие тешкиве зборови.
Ѓоко:
По мајчина страна е скопјанец, а по таткова е прилепчанец. Љубимир Тошев е син на Крум Тошев, македонски славист и македонист, универзитетски професор, и потомок на револуционерот Пере Тошев. По таа линија, по скопскиот земјотрес се селат во Прилеп.
[Љубимир]
Значи, по земјотресот сте преселени… Колку време живееш во Прилеп? Година. Ваму во куќава што ви е останата, сега што делевте нешто? Да, да. Таа куќа е на Наум Тошев. Кој е Наум Тошев? Татко на татко ми. Татко на татко ти. А тој на Пере што му е? Пере му е чичко нему. Пере му е чичко на Наум? На Наум. Пере немал деца. Нели, Блаже го пишува… Само тој е близок со… Ама, па, Пере млад умира, колку години има Пере? Не е многу млад, 45-6. Ааа, така… Утепан е. Знам, де, знам. Во заседа е фатен, така, некако на пат е? Го наместиле.
Ѓоко:
По таа една година во Прилеп повторно се враќа во Скопје.
Кажи ми сега, одиш Прилеп и потоа се враќаш… Се враќам во Скопје. Нели, по земјотрес. Се враќаш на истово место, кај што си бевте? Кај се враќате? Ти си роден ваму кај… Зградата се реновираше. Ќе ти кажам. Не падна зградата? Не, со жолто беше. Жолто значеше дека може да се поправи. Зелено беше непипната, црвено за рушење. Така.
Ѓоко:
Прво привремено живеат во Тафталиџе, што за еден дебармаалец е далечна периферија.
[Љубимир]
Од Прилеп кога се вративме, види ќе ти кажам што, живеевме едно два-три месеца, тоа е едни бараки, бараки значи сега некаде кај каналот, Тафталиџе.
Тука седевме два-три месеца. Потоа на татко ми му дадоа за, како се вика тоа, за привремен престој, престој, ебати српскиот збор. Како ќе биде македонски? Не знам, нема. Најверојатно. Или ќе го преведе Корубин, ќе направи како од кафиќ – кафуле. Не заебавај. Тоа беше убаво. Тафталиџе, во тие швајцарски бараки. Или италијански. Тие постојат уште или беа привремени? Сега се згради, сега се палати сигурно. Е, таму учев во Песталоци. Во Песталоци? Бидејќи Песталоци е наследник на Гоце Делчев. Ама, чекај, Песталоци не е сега ваму кај што седиш зад Буњаковец? Не, Песталоци, во Јан Амос Коменски. Извини ме. Зашто е, како се вика овој, Јан Амос Коменски, даскалите од Гоце Делчев… А кај било Гоце Делчев? Кај Јоле тука, пред Јоле, кај Комунист што беше. Тука имаше школо, а? Најубавото школо беше. И тоа падна со земјотресот? Да. Се викало во српско мислам Цар Душан. Во српска зграда. Тоа беше Његош, е Песталоци е алтернатива на Његош, тие беа две школи најотмени. А и Скопје беше 120 илјади жители, нека не…
Ѓоко:
Потоа се враќа кај Пионерски дом Карпош.
[Љубимир]
Кај Пионерски дом Карпош, значи една година таму, значи да речеме 63-та, 64-та, 65-та. И потоа сте тука? Сѐ тука додека не отиде сѐ у бестрага. Значи, до 2008. Го продаде тоа? Па, да. Јас не го продадов, снајка ми и зет ми. Да го продадев јас тоа, ќе ги земев парите. Ќе бев на коњ.
(МУЗИЧКО ИНТЕРМЕЦО)
Ѓоко:
Крум Тошев, таткото на Љупчо, е роден 1912 година во Прилеп. Бил член на Комисијата за кодификација на македонскиот јазик, коавтор е на првиот Македонски правопис со правописен речник, човекот што во 1945 година го одржал првиот универзитетски час на обновениот Филозофски факултет во Скопје. За време на Втората светска војна заедно со Димитар Митрев од Бугарија се враќаат во Македонија. Кој е Крум Тошев и што работи пред Војната и како добил десетка кај легендарниот белградски професор Александар Белиќ?
[Љубимир]
Пере Тошев викаат дека бил Бугарин, ама овде е претставен за Македонец, нели така? Јас тогаш, не знам за кого зборувавме, кога те прашав, тој Бугарин е или Македонец, ти што ми рече? Прилепчанец е. Прилепчанец, бе… Сеа гледај, татко ми земи го. Татко ми, татко ми, а бе, чекај. Татко ми завршил, кај Белиќ има десетка. А татко ми има бугарско име, Крум. Нели, тој ханот. Белиќ го прашал, Александар Белиќ, го прашал, бре, мислејќи дека ќе го фати дека не знае, какво е тоа име, му рекол бугарско, Круме му рекол. Десетка му пишува, не му се реванширал. Значи, бил професор. Татко ми потоа е во Иванград уволнет. Не уволнет, туку во Иванград го пратиле во Црна Гора. Таму да предава? Да предава српскохрватски. Која година е татко ти, батко? Дванаеста. Кога е ова? Ова е триесет и некоја? 35-та, 36-та. Потоа од таму во (нејасно) војната фаќа, таму може и поеќе да се сеа, не ме фаќај за збор, од 41-ва во Струмица предава бугарски. И му се скурчува, доста сега српскохрватски предавам таму, сега бугарски предавам, Бугарите го бркаат во Бела Слатина, уволнет. И заедно со Митрев доаѓаат 44-та во… А и татко ти доаѓа со Митрев од Софија? Од Софија. Тој бил во… Татко ти бил во кружокот во Софија? Не. Не бил, со Вапцаров? Не, не, не, не… Татко ми бил во Бела Слатина, ама се запознале, заедно иделе. Знам дека, Круме ми кажуваше, кога се уплашил некој магнетофон носеле, од горе почнале да паѓаат бомби, овој се уплашил Митрев, го фрлил тоа магнетофонот во река некоја. Дали во Крива Паланка, кујзнае каде. А веќе дојдени кај нас? Навака дојдени, да. Ахааа… Ова првпат го слушам за татко ти. Еееее… Па, во Струмица, во Струмица… Ја не сум бил, студентите, гимназистите направиле протест кога го избркале Бугарите од гимназија, напраиле… А зошто го избркале? Бидејќи не сакал да предава на бугарски. Протест направиле.
Ѓоко:
Како почнува професорската кариера на Крум Тошев на Факултетот, кои професори предавале на тогашниот Филозофски факултет, дали биле блиски со Блаже Конески и од кого, според универзитетската професорка Вера Стојчевска Антиќ, најмногу се плашел Блаже Конески.
[Љубимир]
Круме беше левичар. И како влегува на Факултетов потоа? Како влегол? Со декрет. Со декрет? Со декрет. Сите. Што години има тој, млад е тогаш, триесет и нешто, колку има? Ама од Блаже е многу постар. Од Блаже е многу постар. Единствено постари од него се тука Поленаковиќ, сета работа е Поленаковиќ, и Ѓорѓи Шоптрајан. Ѓорѓи Шоптрајан шо предавал? Француска литература. А Димче Левков? Димче Левков, и тој е. Тој е, помлад е од татко ми. Што е тој? Помлад е од татко ми година-две. Прилепчанец е. А Блаже и татко ти односот? Блиски? Не многу. Не многу, а? Не многу, ама… Поголем егзибиционист беше Блаже од Круме. Во која смисла поголем егзибиционист? Па, и… во кажување, во тие некои имаа… Сцена сакаше, да го слушаат? Да го слушаат, иако не беше Гане Тодоровски, сега да се разбереме, знаеш… Ќе те чепнам малку за тука кои се собирале. Знаеш, знаеш што дека… Круме беше бајаги затворен чоек. Само, не многу затворен. На пример, чичко ми Димче беше илјаду пати позатворен. Не моеш ништо. Добро. Ја пишувам текстови, ми вика, ти да престанеш да ги пишуваш текстовите. Зошто, бе, да престанам да ги пишувам текстовите? А што беше? Ми рекоа така. Кој ти рече? А бе, овие полемикиве што ги праев во Дело. А што бил Димче? Професор, хемија предаваше, декан на Хемиски факултет. А, декан на хемиски… Чесен до крај, ама ѕвер, у пичку материну. Братучед ми го туркаше, негов внук го туркаше на испити, не знаел хемија. Со петокраката на чело, а? Не беа активни комунисти. Татко ми, е, со Блаже! Не се дружеше фамилијарно, му идеше по погреби Блаже вака… Блаже многу ја почитуваше мајка ми. А и Вера Антиќ кажува тоа, највеќе Блаже се плашел од мајка ми и не знам, оваја… Усикова. Рина? Рина.
Ѓоко:
За првиот универзитетски час на македонски јазик:
[Љубимир]
Првиот час татко ми го има на македонски јазик одржано. Така? Крум? Никој пред него. Првиот час, универзитетски зборувам. Татко ми. Во друга земја да беше, ќе се правеше јубилеј. Овде… Јас татко ти многу малку. Па не моеш… Во сенка е. До крај. Јас да не бев… И дури јас ме знаеш каков… Јас не сакам за мои да се зборува. И тоа ќе го битисаа. Како да не постоел. Тоа е од сенката на Блаже. А чоекот е постар од Блаже. Сеа, еби му мајката. Таа поделба на србомани и Македонци. Татко ми беше Македонец, никогаш не рекол дека е Бугарин. Тоа… Далеку од тоа. Значи, си се декларирал како Македонец? До крај.
(МУЗИЧКО ИНТЕРМЕЦО)
Ѓоко:
Како го добива прекарот Кент и што вели за тоа неговиот пријател, драматургот Братислав Димитров.
[Љубимир]
Гајга ти е прв прекар и потоа Кент? И потоа Кент. И толку се? И толку се. А зошто Кент? Бидејќи единствен пушев Кент. Тогаш што се пушеше? Југославија? Југославија, Сто еден, 57, тие словенечките. А овие кога излегоа МТ, Партнер, тие, подоцна излегоа? Ги имаше и тие. Драва. Морава. Е па, ене го и Бато Димитров тоа, сите кога, нели… има текст напишано. За тебе? За мене… Ме споменува… Бато! Вика, додека ние пушевме Драва или максимум Дрина, Љупчо Тошев Кент пушеше Кент како Стане Доланц.
Ѓоко:
Како се запознава со својата драга пријателка, професорката Лилјана Минова-Ѓуркова и каква е врската на професорката Минова-Ѓуркова со неговиот прекар Кент.
[Љубимир]
Со Лиле Минова, Лиле Минова, не ја ни знам, не ја ни познавам, јас сефте овде кога дојдов, ја гледам, у пичку матер која е викам оваа, пичка ѝ материна нејзина. Не ги сакам, да им ебам мајката.
Ѓоко:
Љупчо кога те пцуе, тоа многу често значи дека си му многу близок и драг.
[Љубимир]
Чекај сега, ти кога пцуеш знае да биде и убаво, од што те воодушеви, ти беше убава или? А бе, се разликуваше од другите, не беше тетка. Добро. Гледам Кент пуши, а ја динарџија. Ти оставила впечаток. А ти динарџија… Тоа уште појќе ме… Што значи динарџија? Авионче! Леташ, динар немаш у џеб. Немаш динар у џеб, тоа се вика… Динарџија. А што е авион? Зошто авионче? Бидејќи си лесен. Аааа, така, леташ. Тоа изгледа преку Белград е влезено добро, де. Ова првпат го слушам, не го знам. Да, да, да. Или, еве, во Прилеп викаат дупнати ти се џебојте. Или тантела, има и тоа е таков збор. Бучка, на пример, тантела викаше, тантела си. Кој е Бучка, кој беше Бучка? На Баркли брат му. Кум сум му, старосват сум му на свадба. Уште е жив тој, фала Богу. Брат му умре тој, Баркли Томче. Овде е тетовиран четири кеца. Идризовци се.
Ѓоко:
Но, да се вратиме на приказната за неговото вработување како библиотекар, за првата средба со професорката Минова и за прекарот Кент.
[Љубимир]
Претходно, тоа беше Нова година, за случајот со Лиле. Претходно имаше состанок на Катедра. Јас дојдов, не зборам збркано, концентрирано зборам, на 15-ти или 16-ти декември 82-ра, така. Тазе вработен тука. Сефте. Влегувам тука, овде. Ме пречекаа, не ги знаев, ни Пандев и Емилија Црвенковска.
А, Лиле… И глеам, викам, која е оваа, викам, мајку ѝ Божја, гледам вотки пијат и ја гледам со мене сака муабет да праи, нов чоек, љубопитна. Тогаш почнавме прв муабет. Драва пушам, таа Кент пуши. Лелеее… Мене… Од 5 динари до 50 динари, големи разлики имаше во… Многу скапи Кент, а? Десетоструко во однос… Не е како сега… Шије ми га Џура, у пичку… Сакате цигара? Како да не сакам. Викам, тргни ги од астал овие, да им ебам цигарите, жолта етикета кумановска, кумановска Драва. Маму ѝ ебам нејзина. Ама вотки, так, так, так, и се отвори муабети. Па-па, па-па, па-па, па-па. И ми вика, од сега, вие и јас сме на ти.
Тоа ми е една… едно од најдрагите пријателства.
Ѓоко:
Лилјана Минова Ѓуркова, жената што била џентлмен, ама не е лесно да го честиш Љубимир Тошев.
[Љубимир]
Жената беше џентлмен, ама не било така. Таја, е сега, првите денови… Вика, ја имам поголема плата од тебе… Кој вика тоа? Лиле. А бе, викам, ти имаш поголема плата, ама јас ќе честам, јас сум машко, ти си женско, ти ќе молчиш и јас честив. Го прифаќаше Лиле тоа? Како нема да го прифати? А бе, растена, таа 39-та беше, бе, чоеку, во еден свет, сама студирала со маж ѝ македонски овде, сама. Ти сфаќаш во кои ситуации? Пушти ги овие алапачи, вака било, онака било. Мене и до ден-денеска, не сега Лиле што ми рекла, до ден-денеска, не сакам женско да ме черпи. Допуштам сега, не сум толку, кога немаш динар во себе…
Ѓоко:
Да се вратиме кратко кај кафеаната „Зора“.
[Љубимир]
Со Зора е многу поврзана професорката Минова. Таа кафана до кога постои? До земјотресот. Аха, ти не ја фаќаш. Зашто Лиле, Лиле учела во Женска гимназија, во ЦеКа. Лиле е скопјанка родена или? Таа е во Прилеп родена, ама на две години е дојдена, значи… Еписибир. Шо значи еписибир? Сеедно. Таа е гимназијалка. Женска гимназија, кај ЦК. На каршија. И оделе таму, таа е постара, таа 39-та, јас 52-ра, нели? И оделе таму во таа и објаснуваше со тие зелените пенџери, зелените… Пенџери ќе ти каже тебе, иначе прозорци ги викаше, ај сеа. Нели? Шо не се гледаше ништо. Ѝ биле тие… Мистериозни. Зашто се такви. А бе, девојче. И таа, пак е поврзана таа, многу… „Зора зад аголот“ кога ја напишал овој… Солев. Димитар.
Ѓоко:
Што го нервира најмногу во кафанскиот живот во Скопје денес?
[Љубимир]
Те нервира сега, има кафичи во градов, кафани нема. Да, најмногу, најмногу тоа ме нервира. Знаеш, нема да се раскомотиш. Да не внимаваш. А и газдите не чинат. Газдите не се еснафи? Не се еснафи. Не се кафанџии самите. Да, а и сакаат да заработат пари. И не сакаат постојани, да не речам стални гости. Бидејќи им ги знаат постојаните гости цените. Не можат сега нас да нѐ украдат, треба некој курбан да дојде да го сечат, да ги наострат сабјите, така ли е, бе, батко? И ти не си вчерашен.
Ѓоко:
За Шар во Чаршија и за покојни Бристол.
[Љубимир]
Најубава бавча беше Шар. Последна кафана мене што ми остана беше Бристол, и таа ми ја укинаа. Дааа, ти во Бристол седеше. Дааа… Јадеше чорбички. И многу гулаш јадев, да ти кажам. И многу ракии пиев, да ти кажам. И многу пива испив.
Ѓоко:
А легендарниот Јоле и Друштвото на писателите?
[Љубимир]
А Јоле? Јоле беше одличен човек додека не се ожени, на стари, на 60 години се ожени. Ама како кафана сега јас не за… А бе, тоа е, тоа е со овие… Си им терал иле таму на книжевнициве? Тие им ебав мајката, на сите. Така? И… послаби беа од мене. Им беше трн во око. Па, како да ти кажам, трн во око можеби е и малку банално, повеќе од тоа.
Ѓоко, сите овие што сум ги видел, особено во овие општествени науки таканаречени, јазик, не знам што, полоши биле од мене, батко.
(МУЗИЧКО ИНТЕРМЕЦО)
Ѓоко:
Љупчо Кент често е контроверзен за своите соговорници кога зборува за теми од историјата, а тој тврди дека ништо не измислува, дека за сѐ си постојат документи. Фантазијата постои, ама само во книжевноста. Ич не му е гајле нему за идеологијата во книжевноста, многу поважна му е формата од содржината, важно му е да му биде убаво.
[Љубимир]
Знаеш, кога им го кажуваш тоа, се вадат од памет. А еве го, секаде, тоа е напишано, јас не сум измислил, јас ништо не сум измислил. Јас имам фантазија, ама во раскази се употребува. И да ми биде поубав текстот, ќе се заебавам. Ќе ги извадам од памет и реченици и сѐ. Нек иде у пичку материну, мене повеќе ме интересира формата од содржината. Да ми биде убаво. Ми е гајле која идеологија, дали била фашистичка, дали била комунистичка, ме заболе курот. Кога читаш книга, тоа не гледаш, гледаш како е напишана? Апсолутно. А бе, како сега? Крлежа ми се допаѓа и Селин ми се допаѓа. А и на Крлежа Селин му се допаѓа. Едниот е ленинист, другиот е тотален фашист. И ја имам идеолошко влијание од Крлежа. Да, да, знам дека го сакаш Крлежа. Го сакам и сета историја македонска преку него ја научив. Од Заставе.
Ѓоко:
Кои му се омилените писатели, и каков бил односот помеѓу Крлежа и Андриќ.
[Љубимир]
Крлежа, Селин… Друго што имаш влијание? Рускиве? Рускиве многу ги сакам. Андреј Бели, Борис Пилњак. Борис Пилњак има еден… Верност се вика. Прекрасен расказ, мислам најубав е во сета светска… За мене сега. Во сета светска литература за мене е најубав, Верност се вика. Што станува веднаш по Октомври руски. Слободна љубов, сѐ тоа, како хипи покрет. Пилњак му е и на Киш омилен, тој од него зема. Жилник шо праеше, режисерот? Ќе ги фати… Киш е… ученике од нив, од руската авангарда. Да, да, да. Тој тука ги спомнува, од Југословениве, исто Крлежа го спомнува, Црњански и Андриќ. Да, ама овие двајцава се медиокритети, се удвараат на четничката власт. Андриќ и Црњански? До крај, па и двајцата сакале да ги нема Шиптарите од Косово… Во власта се, проект имаат напишано и тоа е исто ко меморандумов шо го напраи Добрица Ќосиќ, уште 41-ва да ги нема Албанците, да се префрлат во Албанија. Тоа се четнички фигури, Крлежа што вика Андриќ, Црњански енд компани. А каков им бил односот на Андриќ и на Крлежа? Многу негативен. Многу негативен? Се нејќеле, а? Не. Само Андриќ не реагира, Црњански реагира и утепан е од Крлежа. Крлежа на полемика нема… мислам во свет нема појак. Нема.
Ѓоко:
Уште малку за Крлежа, за Толстој, Гомбрович и за функцијата на книжевноста.
[Љубимир]
Нема општествена функција. Само естетска. Па, само приватна, бе, тоа е мое, бе, духовно е, бе, батко. И Толстој и Крлежа и Гомбрович, бе, сите најпаметни луѓе го велат тоа. За мене тие се најпаметни. Не ми е Ајнштајн. Јас сум од таа бранша. Крлежа што вика. Еве го, вика, се апострофира како поет. Одакле је? Одакле је дошао? Ме разбираш? Гомбрович вика… Прво вика, терминот писател е неразбирлив. Секој што пишува е писател. Туку, како се пишува. Знаеш, има тука цаки. Е, тие необичните. Крлежа не е необичен, тој е ленинист, ама Гомбрович е индивидуалец тотален. И Крлежа е, ама анархистички, ленинистички.
Ѓоко:
За хероите од детството, за Гаврош и Козета в клозета и за тоа што пиел Жан Габен, францускиот актер што го играл Жан Валжан, главниот лик од „Клетници“ на Виктор Иго.
[Љубимир]
Џејмс Џојс. Сега јас не знам англиски, дај Боже, ама Даблинци ми се… Мртви ми се допадна. Знаеш, има некој… Жене Гомбрович го воспева. Селин, ти викам, да бев помлад, ќе учев француски заради Селин, не за некој друг. Е, го сакам Виктор Иго, ама, нормално, ко дете Гаврош, Козета в клозета, тие се убави работи. Козета в клозета? Бугарите така викаат. Козета в клозета. Жан Валжан. Тие ми беа херои. Робија за парче леб. А бе, Жан Габен го глумеше. Во некоја серија француска кујзнае од кога, а ти знаеш, тој Жан Габен, колку… Е па, затоа, кога ме прашуваше ти за овие разговори, многу сакав, е, така, го гледав тој Жан Габен, тој е умрен одамна… Си пуши цигара и кажува, Реноар, тој режисерот, не сликарот, како правел ова, она, како им ги менувал самиот глумец репликите. И вика, ќе се согласеше. Вика, јас сум сељак, не сум од Париз, во близина, ама се согласуваа со мене. Знаеш, си пуши тој, веројатно апсинт пиеше, маме му ебам. Ама одличен глумец. Жан Габен.
Ѓоко:
И за крај, најважното кредо на Љубимир Тошев Кент.
[Љубимир]
Ѓоко, вистината преди сѐ. Мислам, вистината како јас што ја чувствувам.
Никогаш, батко, не лажам. Освен. Знаеш.
Освен полиција, војска и администрација.
Ѓоко:
Ова беше само една од многуте можни средби со Љубимир Тошев-Кент, единствениот анархист што го познавам, мојот омилен drunken master, човекот што во еден од своите мигови на изменета состојба на свест за себе ми рече: Батко, јас сум подобар и од себе.
(Common People)